Via Twitter kwamen we een aantal maanden gelden in contact met journalist/publicist Jos van der Lans. Hij stuurde ons meteen een boekje toe dat ons erg heeft geinspireerd in ons project: Het woninkrijk der Bloemstraters. Het gaat over een onderzoek van Jos uit 2003 uitgevoerd in opdracht van woningcorporatie ‘de Alliantie’: ‘Bloemstraat – een zoektocht naar het sociale en culturele kapitaal in vier buurten’. Voor die studie belde Jos aan bij bewoners in vier Bloemstraten in verschillende plaatsen in Nederland om ‘gewoon’ eens te praten over ‘het wonen’ in die buurt. Dat lijkt erg op onze aanpak!
Wij zijn gewoon een straat in getrokken om mensen te spreken over de veranderingen in de zorg. Over ‘de decentralisaties’ weten we zelf natuurlijk ook wel wat maar we zijn geen experts. De publicaties op www.socialevraagstukken.nl helpen erg om de veranderingen in zorg en welzijn te begrijpen. Op deze site halen Pieter Hilhorst en Jos van der Lans (in samenwerkung met KING en VNG) verhalen en ervaringen op over de vraag of de decentralisaties op de werkvloeren van de samenleving daadwerkelijk de vernieuwing op gang brengen die ze hebben beloofd. Omdat Jos ons zo’n tof boek had toegestuurd durfden wij de stoute schoenen wel aan te trekken en benaderden we hem voor een afspraak.
We ontmoetten elkaar bij café De Pont aan ‘de overkant’ van het IJ in Amsterdam. Een heerlijke plek. We hadden een afspraak van een uur maar dat werd een uur en drie kwartier, zoveel wat er te vertellen en te laten zien.
Jos werd enthousiast over onze ‘micro-sociologische’ schaal en de kracht van de beeldtaal in ons onderzoek. Doorleefde kennis van de leefwereld, dat is volgens hem de kern van ons onderzoek. We vertelden hem over de moderne alibi’s voor sociaal contact die we aan het ontwikkelen zijn en dat hele krachtige alibi’s goed werken op gelukkige momenten; jonge ouders weten dat je veel aanspraak krijgt met de buren als er een ooievaar in de voortuin staat.
Wij peinzen over zo’n zichtbaar alibi juist voor verdrietige momenten, als je wel wat sociaal contact kunt gebruiken. Niemand plaats een ‘waar-blijft-de-ooievaar-bord’ in de tuin, maar hoe kun je verdriet op een niet al te zware manier met je buren delen? Verdriet delen vraagt ook om een alibi. We kwamen er met z’n drieen nog niet uit. We ontdekten een paralel in het dilemma dat veel online deelplatformen hebben met netwerken van buren: hoe meer mensen belang hebben bij delen (weinig eigen bezit) hoe minder mensen gebruik maken van dat soort platformen. Hoe meer mensen belang zouden hebben bij goed contact met de buren hoe minder dat spontaan tot stand lijkt te komen. Het zijn vaak de rijkere buurten die buurtbarbecues, groepswhatsapp en straatspeeldagen hebben. Onze ontwerpen kunnen helpen om netwerken in wijken te vormen waar dat niet vanzelf tot stand komt. Als je in iedere straat drie mensen kunt vinden die iets voor elkaar kunnen krijgen dan volgen er tien anderen en doen er al heel snel veel mensen mee. Deze ‘wet van tien’, zoals Jos die noemt is een nieuw perspectief op ons onderzoek.
Jos vertelde ons over Opzoomeren. Het Opzoomeren is eind jaren 80 ontstaan in de Opzoomerstraat in Delfshaven. De bewoners staken toen zelf hun handen uit de mouwen om hun straat op te knappen. In Rotterdam zijn er inmiddels 1800 Opzoomerstraten. Ook hier bleek de ‘hyper lokale’ aanpak de kern van het succes. Het project past bij Rotterdam en zou in een andere stad mogelijk helemaal niet zo werken. Jos raadde ons aan niet te snel op te gaan schalen en het juist te houden bij die vier specifieke buurten. Als we ons proces en de ‘vondsten’ van ons onderzoek goed vastleggen ontstaat er iets waardevols voor allerlei buurten in Nederland. Starten bij de ‘echte mensen’ dat is precies waaraan behoefte is in een tijd van grote veranderingen, niet het zoveelste masterplan.
Het was een zeer bemoedigend gesprek. Jos wilde graag bij het onderzoek betrokken blijven. Ter plekke besloten we dat hij de eerste ambassadeur van ons onderzoek is. Jos zelf schreef ook over zijn ontmoeting met ons op zijn weblog. Heel tof, bedankt Jos!
